Denominación

Diocese de MONDOÑEDO (Mindoniensis), do latín Mindonium, é denominada tamén ata o século XI Minduniense ou Menduniense; algunha vez Dumiense, no século XII Valibriense, polo nome do pobo onde trasladouse a sede, Vallibria, que despois cambiou o seu nome por Mondoñedo, quedando así fixo o título episcopal Mindoniense. Por bula de Xoán XXIII, do 9 de marzo de 1959, á denominación de diocese MINDONIENSIS, engádese a de FERROLENSIS, e aos seus bispos xunto coa residencia de Mondoñedo, outórgaselle unha nova: a de Ferrol; concedéndose, para o efecto, á igrexa de San Xiao o título de Concatedral.

Reseña histórica

Mergullar nas orixes da diocese de Mondoñedo-Ferrol, chegar a comprender o seu posible entroncamento histórico cos de Bretoña ou Dumio, é tarefa farto difícil. Está fóra de toda dúbida que no século IX -antes do ano 877 e despois do 866- Sabarico outórgase o título de bispo de Mondoñedo e ten por sede o mosteiro de San Martiño, nas proximidades do mar. A Sabarico sucédeo Rosendo I; a Rosendo I, Sabarico II; e a este, o seu sobriño Rosendo II, o gran san Rosendo, que enche os anos que median entre o 928 e 942. A capital da diocese afiánzase en San Martiño de Mondoñedo e alí permanece ata os tempos do bispo Nuño Afonso, que, por bula de reina dona Urraca, do ano 1112, trasládaa a Vilamaior, que, no correr dos tempos, habería de perder o seu nome e trocarlo polo da diocese de Mondoñedo.

En tempos do rei don Fernando e do bispo mindoniense Rabinato -ano de 1182- a sede pasa a Ribadeo, pero tan só por uns cantos anos, parte dos do pontificado de Rabinato e os de Pelaio II de Cebeyra. Co bispo don Martín, que rexeu gloriosamente os destinos da diocese desde 1219 ata 1248, a capitalidade do bispado restitúese -desta vez definitivamente- en Mondoñedo. Don Martín inicia e leva a feliz termo a construción da actual catedral mindoniense, a cuxa sombra haberán de residir os bispos, en ininterrompida sucesión, ata os nosos días.

Vídeo: Historia da Diocese de Mondoñedo-Ferrol (TVG)
Documentación: Breve historia da Diocese de Mondoñedo

Documentos históricos destacados

1110.- Decisión do papa Pascual II sobre os preitos entre as igrexas de Mondoñedo e Compostela.

1156.- Alfonso VII concede o Foro de León á vila de Mondoñedo.

1182.- Fundación da vila de Ribadeo por Fernando II.

1207.- Inocencio III concede indulxencias aos que axuden á construción da catedral de Mondoñedo.

1235.- Gregorio IX confirma a nova sede episcopal de Mondoñedo.

1311.- Confirmación por Fernando IV do señorío episcopal de Mondoñedo, especificando as súas parcelas.

1388.- Visita do bispo don Francisco á parroquia de Santa María de Bretoña.

1534.- Sínodo diocesano do bispo don Pedro de Pacheco.

1586.- Constitucións sinodales do bispo Isidro Caja de la Jara.

Feitos eclesiais relevantes

c. 550.- Mencións sobre a Igrexa de Britonia.

572.- O bispo de Britonia subscribe as actas do Concilio Bracarense II.

675.- Última mención coñecida do bispo de Britonia.

927.- Morte do bispo Sabarico, bispo mindoniense e mestre de San Rosendo.

925-959.- Goberno de san Rosendo en Mondoñedo.

1112.- O bispo Nuño Afonso traslada a sede episcopal a San Martiño de Mondoñedo.

c. 1218-1233.- Proceso de construción da catedral de Mondoñedo.

c. 1380.- O conde de Trastámara, don Pedro Enríquez de Castro, encomendero da Igrexa de Mondoñedo.

1425.- Incendio que arrasa a cidade de Mondoñedo.

1483.- Morte do mariscal Pedro Pardo de Cela, que fora encomendero da Igrexa de Mondoñedo.

1493.- Inicio do pontificado do bispo don Alonso Suárez de la Fuente do Salce, reformador da Igrexa de Mondoñedo.

1538.- Inicio do pontificado de frei Antonio de Guevara.

1565.- Testamento de dona María Sarmiento no que se dispón a fundación do Colexio de Gramática da vila de Viveiro.

1587.- Primeira fundación do Colexio-Seminario de Mondoñedo.

1671.- Fundación da cátedras e capellanías de Mellid polo bispo de México, don Mateo Segade Bugueiro.

1736.- Creación do vicariato xeral castrense de Ferrol.

1747.- O antigo convento de San Francisco de Ferrol constitúese como parroquia militar.

1749.- Construcións dos estaleiros e o arsenal ferroláns que converten progresivamente a esta poboación en cidade departamental.

1855.- A diocese de Mondoñedo divídese en 18 arciprestados, que pasarían a ser 32 en 1968.

1868-1875.- Vacante episcopal por mor do chamado Sexenio Revolucionario.

1889.- Construción do Seminario de Mondoñedo polo bispo Manuel Fernández de Castro.

1894.- Fundación do Círculo Católico de Obreiros de Ferrol.

1895.- Importante arranxo parroquial polo bispo Manuel Fernández de Castro.

1906.- Fundación do Monte Pío do Clero.

1910.- Constitución da Xuventude Católica en Ferrol.

1919.- Constitución da Federación de sindicatos agrarios católicos da diocese de Mondoñedo.

1926.- Organización da Acción Católica da diocese de Mondoñedo.

1931-1935.- Sede vacante causada pola política da Segunda República.

1934.- Creación en Ferrol das Irmandade de San Cosme e San Damián, de médicos, farmacéuticos e odontólogos católicos.

1935.- Primeira asemblea das Xuventudes Católicas da diocese de Mondoñedo.

1938.- Fundación do Monte Pío-Irmandade do clero mindoniense.

1940.- Extinción dos padroados seglares sobre parroquias.

1940.- Creación da Xunta Diocesana de Acción Católica.

1942.- Iníciase o proceso de constitución de Cáritas Diocesana.

1942-1943.- Iniciativas pastorais máis destacadas do bispo Benjamín de Arriba e Castro.

1947.- Construción do novo Seminario de Mondoñedo polo bispo Fernando Quiroga Palacios.

1950.- Organización das ramas especializadas da Acción Católica: Irmandade Obreira de Acción Católica e Mocidade Obreira Católica.

1955.- Reaxuste dos límites diocesanos coas dioceses limítrofes de Lugo, Oviedo e Santiago.

1959.- A Igrexa de Mondoñedo denomínase en diante Diocese de Mondoñedo-Ferrol e constitúe igrexa concatedral á igrexa de San Julián de Ferrol.

1963.- Inauguración da Domus Ecclesiae, sede episcopal na cidade de Ferrol.

1968.- Nova organización territorial en 32 arciprestados, polo bispo Jacinto Argaya Goicoechea.