O campo móvese

Cada 15 de maio volvemos a nosa mirada ao mundo rural, ao mundo da aldea. San Cidre Labrador, aquel paisano madrileño que compaxinou o seu traballo no campo cunha madura relixiosidade cristiá, permítenos mirar a situación do mundo rural e reflexionar conxuntamente sobre ela.

Facémolo neste ano no que houbo especialmente moitas mobilizacións. Durante os últimos meses estas coparon os medios de comunicación. A aceleración coa que vivimos a nosa vida actual fixo que outras noticias copasen xa as primeiras planas e practicamente esquecémonos do que pasou.

No fondo de todo ese descontento existía un clamor pola falta de esperanza e de futuro coa que se vive no mundo rural. O envellecemento e a falta de substitución xeracional nas explotacións agrarias e gandeiras son unha triste realidade que nos debe facer pensar a todos: administracións e sociedade civil. Nos últimos anos son moitas as granxas de leite que se pecharon na nosa diocese. Igualmente baixou o emprego agrícola en porcentaxes moi grandes e este é copado, na súa gran maioría, por persoas migrantes que dan un novo rostro ao noso mundo rural. O despoboamento vai en aumento.

As protestas evidenciaban serios problemas que sufrides cada día e aos que vos tedes que enfrontar cada mañá: os baixos prezos dos produtos, o encarecemento dos investimentos así como dos carburantes e demais elementos para a produción, os abusos dos intermediarios, o incremento das esixencias burocráticas, as condicións de produción impostas desde fóra…

E todo iso vívese con dor, sufrimento, impotencia. E faise nun mundo, o da aldea, que foi sempre o ámbito privilexiado para o coidado. Os nosos maiores saben ben o que significa coidar da terra, do gando, dos procesos e os ritmos, das persoas, das institucións, dos costumes e festas, das relacións… Unha cultura do coidado establecíase como o natural, o propio, o que garantía o futuro persoal e comunitario. O coidado era o que nos caracterizaba e o noso sinal de identidade e calidade, porque nos sentiamos vulnerables e cun forte sentido de pertenza. E porque cando se coida da casa común en todas as súas dimensións garántese o desenvolvemento sostible, integral e solidario.

Paréceme que este podería ser a mensaxe central para reflexionar nesta xornada. Sería interesante facer unha revisión sobre como coidamos o mundo do campo e da aldea, os seus servizos e infraestruturas, que papel ocupa nas políticas e axendas económicas, desde que perspectivas o facemos, como afrontamos o seu futuro inmediato… Dá a sensación de que a introdución doutros modelos de produción desde unha nova economía non garanten o suficiente coidado. Os investimentos de fondos con fins especulativos nas cadeas de produción non axudan a coidar do campo e os seus moradores. Habemos de saber conxugar a produción e o coidado ecolóxico.

Tamén teriamos que revisar como coidades a vida da aldea os que habitualmente vivides nese fermoso medio. Nese sentido, o pesimismo existencial e o individualismo non nos fan ningún ben. Coidar unha cultura que valore máis o medio rural, os seus estilos de vida e os seus traballos é urxente. Entre todos habemos de seguir coidando dos nosos maiores, do que nos pertence, do que é de todos, dos nosos sinais de identidade e das súas institucións, sabendo acoller aos que nos veñen de fóra e coidando do noso presente sen nostalxias que nos paralizan.

A Igrexa quere seguir acompañando a realidade do mundo rural. Antigamente o  fixo coa presenza de moitos sacerdotes que se encarnaron como un máis no medio dos seus poboadores. Hoxe facémolo a través do compromiso de moitos segrares que tratan de vivir o evanxeo e os seus valores no medio das nosas parroquias, institucións e aldeas… Como a semente que xenerosamente se esparexe no campo do noso mundo, pero como o gran de trigo que se non morre non dá froito. Grazas por seguir xerando tanta vida en espazos que tanto o necesitan.

Feliz festa de San Cidre. Feliz día de San Cidre.

O voso irmán e amigo,

+ Fernando, bispo de Mondoñedo-Ferrol

[Fotografía de portada: W. Sevenster]